پايگاه مقاومت و انجمن اسلامی شهدای پارس خزر

مُـناشَدَه، یعنی گفتن کلمه « اُنشِدُ کُم باللهِ » در ابتدای هر سخن، که به معنای «شما را به خدا قسم می دهم» می باشد. مُـناشَدَه، روشی برای استدلال محکم، و نیز تاثیرگذاری عمیق، بر روی طرف مقابل است، و معمولا در مواقع بسیاری مهم و حیاتی، از این نوع کلام، استفاده می شود.

 

---

حضرت علی(ع)، از این شیوه، بارها برای اثبات امامت و خلافت برحق خویش، بهره برده که در کتاب های حدیث اهل سنت و شیعه، ثبت گردیده است. بر اساس منابع تاریخی، مشهورترین مناشده، در روز شورا، انجام گردید.

روز شورا

روز شورا، روزی بود که «مقداد بن أسود» به دستور خلیفه دوم ـ عمربن الخطاب ـ شش نفر را که عبارت بودند از: حضرت علی(ع)، عثمان، طلحه، زبیر، سعدبن وقاص، عبدالرحمان بن عوف، را به عنوان «شورای تعیین خلیفه سوم»، در یک خانه، جمع کرد تا با رأی گیری، یکی از آن ها به عنوان خلیفه، انتخاب شود.

حضرت علی(ع) در جمع حاضران، برای اثبات شایستگی خود پیرامون امر خلافت، استدلال های محکمی را مطرح نمود که به «احادیث المناشده» نیز معروف شده است. این حادثه، در سال ۲۳ هجری قمری، اتفاق افتاد.

متن حدیث

عَن عامِرِ بنِ وائِلَهَ ، قالَ : کُنتُ مَعَ عَـلِـیٍّ(ع) فِـی البَیتِ ، یَومَ الشُّوری

از عامر بن وائله، روایت است که گفت: من در روز «شورا» با علی(ع) در آن خانه [که شش نفر مورد نظر خلیفه دوم در آنجا حضور داشتند] بودم

فَسَمِعتُ عَلِیّاً یَـقُولُ لَهُم :

و شنیدم که علی(ع) به آن ها فرمود:

لَـأحْـتَـجَـنَّ علیکُم بِما لا یَستَطِـیـعُ عَرَبِـیُّـکُم وَ لا عَجَـمِـیُّـکُم ، یُـغَـیِّـرُ ذلِکَ.

[امروز] چنان با شما إحتجاج کنم [و دلیل و برهان بیاورم] که هیچکدام شما از عرب هایتان و عجم هایتان، توانایی نخواهید داشت که استدلال مرا تغییر دهید[= مرا شکست دهید].

۱ـ ثُمَّ قالَ(ع) : اُنشِدُ کُم بِاللهِ ، اَیُّـهَا النَّـفَـرُ جَمِـیعاً ! ، أ فِـیکُم اَحَـدٌ ، وَحَّـدَ اللهَ قَبلِـی ؟

سپس حضرت فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، ای همه کسانی که در اینجا هستید، آیا در میان شما، کسی هست که در اقرار به یگانگی خداوند، قبل از من اقدام کرده باشد؟

قالُوا: أللّهُمَّ لا.

گفتند: به خدا، نه.

***************

۲ـ قال(ع) : فَـاُنشِدُ کُم بِاللهِ ، هَـل فِـیکُم أحَـدٌ ، لَهُ أخٌ مِثلُ أخِـی جَعـفَرُ الطَّیارُ فِـی الجَـنَّـهِ ، معَ المَلائِکَهِ ، غَیرِی ؟

علی(ع) فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، آیا در میان شما کسی هست که برای او برادری مانند برادر من ـ جعفر بن ابیطالب مشهور به جعفر طیار ـ باشد که در بهشت با فرشتگان به سر می برد؟

قالُوا : اَللُهُمَّ  لا .

گفتند: به خدا، نه.

**************

۳ـ قال(ع) : فَـاُنشِدُ کُم بِِاللهِ ، هَل فِـیکُم أحَـدٌ لَهُ عَـمٌّ مِثلُ عَـمِّـی حَمزَهَ اَسَدُ اللهِ وَ اَسَدُ رَسُولِهِ ؛ سَیِّدُ الشُّهَداءِ ، غَیرِی ؟ .

فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، آیا جز من، کسی در میان شما هست که برای او عمویی مانند عموی من ـ حمزه باشد که شیر خدا، و شیر رسول الله، و سید و آقای شهیدان ـ باشد؟

قالُوا : اَللّهُمَّ لا.

گفتند: به خدا، نه.

**************

۴ـ قال(ع) : فَـاُنشِدُ کُم بِاللهِ ، هَـل فِـیکُم اَحَدٌ ، لَهُ زَوجَهٌ ، مِثلُ زَوجَـتِـی فاطِمَهُ بِنتُ مُحَمَّدٍ(ص) ؛ سَیِّدَهُ نِساءِ اَهلِ الجَـنَّـهِ ، غَیرِی ؟.

فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، آیا غیر از من، کسی در میان شما هست که برای او همسری باشد مانند همسر من؛ فاطمه دختر محمد؛ بانوی زنان بهشت؟

قالُوا : اَللّهُمَّ  لا .

گفتند : به خدا، نه.

**************

۵ـ قال(ع) : فَـاُنشِدُ کُم باللهِ ، هَل فِـیکُم اَحَدٌ ، لَهُ سِبطانِ ، مِثلُ سِبطَیِ الحَسَنُ وَ الحُسَینُ ؛ سَیِّدا شَبابِ اَهلِ الجَـنَّـهِ ، غَیرِی ؟ .

فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، آیا جز من کسی در میان شما هست که برای او دو فرزند باشد، مانند دو فرزند من، حسن و حسین؛ دو آقای جوانان بهشت؟

قالُوا : اَللّهُمَّ  لا .

گفتند: به خدا، نه.

**************

۶ـ قال(ع) : فَـاُنشِدُ کُم بِاللهِ ، هَل فِـیکُم اَحَـدٌ ناجا رَسُولَ اللهِ ، عَشرَ مَرّاتٍ یُـقَـدِّمُ بَینَ یَدَی نَجواهُ صَدَقَهً ، قَـبـلِـی ؟

فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، آیا غیر از من کسی در میان شما هست که قبل از من، ده بار در پیشگاه رسول خدا(ص) ، با آن حضرت، نجوا [= صحبت درِ گوشی] کرده باشد، و هر بار [هم] صدقه داده باشد؟

قالُوا : اَللّهُمَّ لا.

گفتند: به خدا، نه.

***************

۷ ـ قال(ع) :  فَـاُنشِدُ کُم باللهِ ، هَل فِـیکُم اَحَدٌ ، قالَ لَهُ رَسُولُ اللهِ(ص) :

فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، آیا غیر از من، در میان شما، کسی هست که رسول خدا(ص) در باره ی او فرموده باشد:

« مَـن کُنتُ مَـولاهُ ، فَعَلِیٌّ مَـولاهُ ، اَللّهُمَّ والِ مَـن والاهُ ، وَ عادِ مَن عاداهُ ، لِـیُـبَـلِّـغِ الشاهِدَ مِنکُم اَلغائِـبَ » ، غَیرِی ؟

« هر کس که من مولای او هستم، علی(ع) نیز مولای او می باشد، خدایا دوست بدار هر کس که علی(ع) را دوست دارد، و دشمن بدار هر کس که با علی(ع) دشمنی می کند، [و] باید حاضران از شما، این گفتار را به غائبان برسانند»؟

قالُوا :  اللّهُمَّ لا.

گفتند: به خدا، نه.

*************

۸ ـ قال(ع) : فـاُنشِدُ کُم باللهِ ، هَـل فِـیکُم اَحَدٌ ، قالَ لَهُ رَسُولُ اللهِ(ص) :

فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، آیا غیر از من، در میان شما، کسی هست که رسول خدا(ص) در باره ی او دعا کرده و چنین گفت:

« اَللّهُمَّ إئْـتِـنِـی ، بِأحَبَّ الخَلقِ إِلَیکَ ، وَ إِلَـیَّ ، وَ أشَدِّهِـم حُـبّاً لَکَ ، وَ حُـبّـاً لِـی ، یَـأکُلْ مَـعِـی هذا الطّائِـرَ » ،

« خداوندا !، کسی را نزد من بفرست، که از همه مخلوقات نزد تو و نزد من، عزیزتر باشد، و او نیز تو و مرا، از همه ی مخلوقات، بیشتر و شدیدتر دوست بدارد، تا این پرنده [ی بریان شده ] را با من بخورد»

فَـأتاهُ ، فَتأکَـلَ مَعَهُ ، غَیرِی ؟

پس خداوند نیز[دعایش را مستجاب کرده و] چنین کسی را به وی عنایت فرمود [که من باشم]، تا با آن حضرت، غذا بخورد؟

قالُوا : اللّهُمَّ لا.

گفتند: به خدا، نه.

****************

۹ ـ قال(ع) : فَـاُنشِدُ کُم بِاللهِ ، هَـل فِـیکُم اَحَـدٌ ، قالَ لَهُ رسولُ اللهِ(ص) :

فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، آیا غیر از من، در میان شما، کسی هست که رسول خدا(ص) در باره ی او فرموده باشد:

« لَـاُعْـطِـیَـنَّ الرَّایَـهَ غَداً ، رَجُـلاً ، یُحِبُّ اللهَ وَ رَسُولَهُ ، لا یَرجِـعُ ، حَـتّی یَـفـتَـحَ اللهُ علی

یَدَیهِ ، إِذ رَجَـعَ غَیرِی مُنهَزِماً ، غَیرِی ؟

«فردا، حتما پرچم [سپاه اسلام] را به [دست] مردی می دهم که خدا و پیامبرش را دوست دارد، [و] از میدان نبرد بازنمی گردد مگر آن که پروردگار، به وسیله دست هایش، فتح و پیروزی، نصیب [مسلمین] فرماید». در حالی [افرادی] غیر از من، شکست خورده و از میدان جنگ فرار کرده بودند؟

قالُوا :  اَللّهُمَّ لا.

گفتند: به خدا، نه.

*************

۱۰ـ قال(ع) : فَـاُنشِدُ کُم باللهِ ، هَـل فِـیکُم اَحَـدٌ ، قالَ فیهِ رَسُولُ اللهِ(ص) لِـبَـنِـی وَلِـیـعَـهٍ : « لَـتَـنْـتَـهُنَّ  اَو لَـأبْـعَـثَـنَّ إلَـیـکُم رَجُـلاً کَـنَـفـسِی ، طاعَـتُهُ کَـطاعَـتِـی ، وَ مَعصِـیَـتُـهُ کَـمَـعـصِـیَـتِـی ، یَغْشاکُم بِالسَّیفِ » ، غَیرِی ؟

فرمود: شما را به خدا قسم می دهم، آیا غیر از من، در میان شما، کسی هست که رسول خدا(ص) در باره ی او به [مردم قبیله ی] «بنی ولیعه» فرموده باشد: باز می ایستید [و دست از مزاحمت برای مسلمانان دست برمی دارید]، یا آن که مردی را به سوی شما بفرستم که [وجودش] مانند وجود من است، و اطاعت از او، مانند اطاعت از من است، و نافرمانیِ او، مانند نافرمانیِ من است،  تا با شمشیر شما را بپوشاند [= تا شما را با ضربات شمشیرش از پای درآورد]؟

قالُوا :  اَللّهُمَّ لا.

گفتند: به خدا، نه.

… ادامه دارد.

پی نوشت:

آثارالصادقین/ج۱/ص۱۹۷/ح۱ ، به نقل از کتاب  مَـناقِبِ إبن مُغازِلِـی/ص۱۱۲ تا ۱۱۸، با تصرف.

---

 

---

 

---

 

---

---