پس از آن، بعد از جمع آوری حداقل پنجاه جمله غیرتکراری، دبیر جلسه به نمایندگی از گروه، تک تک آنها را قرائت میکند و مربی نیز بطور همزمان از حاضران میخواهد به رد یا تأیید نظارت مطرح شده بپردازند.
در ادامه وقتی نظرات همه اعضای گروه مورد بحث و گفتگو قرار گرفت آنگاه مربی به دفاع از دیدگاههای درست و منطقی میپردازد و ضمن پالایش ماحصل نهایی فرآیند بارش مغزی در حلقه تربیتی صالحین، به بیان ارزشهای داشتن نگاه مولد به مسائل و موضوعات در زندگی انسان میپردازد.
به عنوان مثال، اگر قرار است در یک حلقه صالحین، دلایل افسردگی و استرس در زندگی بررسی شود ابتدا باید تمام اعضای حلقه، به قاعده مثل معروفی که گفته میشود: “هیچ آدابی و تربیتی مجو، هرچه میخواهد دل تنگت بگو” آزادانه و فعال، نظراتشان را به صورت پی در پی و بدون وقفه در گروه مطرح نمایند، سپس دبیرجلسه در پایان به بیان تمامی نظرات مطرح شده در گروه بصورت تیتروار میپردازد و در ادامه موافقان و مخالفان، به بحث و هم اندیشی در این خصوص میپردازند.
همچنین در آخرین مرحله از طرح بحث به روش بارش فکری، مربی یا همان سرگروه، نظرات درست و منطقی را فهرست کرده و ضمن تقدیر از تولید اندیشهای که در گروه انجام شده، ضمن جمعبندی نهایی، حقیقت مطلب را بیان میکند.
روش حل مسئله (جهت طرح بحث در حلقههای تربیتی صالحین)
انسان موجودی است که همواره در طول تاریخ در پی حل مسائل خود بوده و سعی میکرده که برای هر موضوع حل نشدهای در زندگی، راه حلی بیابد، از آنجا که انسان موجودی ذی شعور ودارای قابلیت تفکر است همواره میتواند در مسیر حل مسائل به حقیقت مطلب دست یابد و راه حلی مناسب پیدا کند.
حل مسئله؛ در واقع بمثابهی پیدا کردن راه حل دستیابی به هدف، در هر اقدام و مرحله جداگانهای است: براساس “حقیقت یابی” و رسیدن به کنه قضایا در زندگی، برای هر کس به نوعی “حل مسئله” به حساب میآید.
مربی صالحین؛ برای طرح بحث در گروه به روش “حل مسئله”، ابتدا باید موضوع را در قالب یک فرضیه به متربیان معرفی کند، مثلاً اگر قراراست در این جلسه “جنگ نرم” مورد بحث واقع گردد، مربی حلقه باید پس از بیان مقدمه و احوالپرسی صمیمی با اعضاء برای ترغیب آنان به شرکت فعال در بحث، یکی از راهبردهای مناسب انگیزهسازی در گروه را انتخاب و اجرا نماید؛ به عنوان مثال یک کتاب را به حاضران معرفی کرده و یا یادداشت یک روزنامه، یایک مجله را با موضوع “جنگ نرم” برایشان بخواند.
پس از آن، مربی به طرح سوالاتی از اعضاء گروه میپردازد تا با این کار آنان را درگیر بحث نماید و درک و فهم مناسبی از موضوع، در مخاطبانش ایجاد کند. همچنین برای این کار، مربی میتواند به طرح سؤالاتی از این قبیل بپردازد: به عقیده شما جنگ نرم چیست؟ چه اهدافی را دنبال میکند؟ و برای مقابله با آن چه باید کرد؟
در پایان، پس از آنکه همه اعضای حلقه تربیتی در بحث شرکت کردند و زمینههای انجام بحث دو سویه بین اعضاء با یکدیگر و نیز بین مربی و متربی فراهم گردید آنگاه مربی حلقه صالحین، به ارزشیابی نهایی نظرات مطرح شده در گروه میپردازد و در پانزده دقیقه آخر وقت، ضمن جمعبندی مباحث، به نتیجه گیری نهایی میپردازد.
بنابراین، در روش حل مسئله، که شکل ساده شده آن برای طرح بحث در حلقههای تربیتی صالحین مطرح شد، چهار مرحله اساسی وجود دارد:
اول: طرح مسئله در قالب یک فرضیه؛ مثل این فرضیه که “جنگ نرم، در واقع همان جنگ معرفتی و عقیدتی دشمن با مکتب اهل بیت عصمت و طهارت (ع) است. ”
دوم: اتخاذ راهبرد مناسب انگیزهسازی درگروه، با هدف ترغیب آنان شرکت فعال در مباحث، راهبردهایی همچون نمایش فیلم کوتاه، پخش کلیپ، ارسال یک بلوتوث، معرفی کتاب و یا بیان یک خاطره و سایر راهبردهایی از این قبیل.
سوم: طرح سؤالات مرتبط با موضوع و پویا کردن بحث در بین اعضای گروه، با طرح سؤالاتی از قبیل آنکه: شما فکر میکنید و در جنگ نرم خط مقدم کجاست؟ و یا دشمن در این جنگ؟ کدام گروه از جامعه را هدف قرار داده است؟
و چهارم: جمعبندی مباحث و نتیجه گیری نهایی، که در این مرحله ابتدا مربی دیدگاههای نادرست طرح شده توسط اعضاء را تصحیح میکند و سپس از نظرات درست ارائه شده در گروه دفاع کرده و به نتیجه گیری نهایی میپردازد که در نهایت جلسه به این شکل پایان میپذیرد.
روش استقرایی (جهت طرح بحث در حلقههای تربیتی صالحین)
اجرای این روش در یک حلقه تربیتی میتواند به تدریج، قدرت تحلیل و مهارت اندیشیدن افراد را بالا ببرد و زمینه ایجاد تفکر خلاق را در آنان فراهم نماید.
طرح بحث، در روش مرسوم به روش استقرائی در گروه، به این شکل است که مربی، پس از آنکه موضوع را برای متربیان تشریح کرد از آنان میخواهد ابتدا هر کدام پیرامون آن موضوع به تنهایی فکر کنند و سپس بعد از پنج تا ده دقیقه تفکر انفرادی پیرامون این مسئله و یادداشت رئوس مطالبی که در این باره به ذهنشان رسیده است بصورت گروهی به بحث و گفتگو در حلقه بگذارند.
مربی در ادامه، نظرات مختلف اعضای گروه را در دو یا سه طیف متفاوت قرار میدهد و از اعضاء میخواهد به دفاع از نظریاتشان بپردازند.
به عنوان مثال، در این مرحله یک نفر میتواند نقش موافق را ایفا کند و یک نفر هم به مخالفت با نظر او بپردازد.
لازم به ذکر است که در روش طرح بحث در حلقه صالحین به شیوهی استقرایی، حتما میبایست در آغاز متربیان، به فهم درست و منطقی از موضوعات طرح شده در جلسه برسند و سپس توانایی لازم را برای تحلیل، تفسیر و اظهار عقیده، پیرامون موضوع مذکور در جمع به دست آورند.
در پایان نیز مربی به وضوح و با شفافیت، دلایل و استنباطهای هر گروه را در دفاع از نظریات مطرح شده، به شکل دستهبندی و بصورت تیتروار بیان نموده و به نتیجه گیری نهایی از مجموع نظرات موافقان و مخالفان میپردازد.
براین اساس، اگر یک مربی بخواهد در گروه، پیرامون فضایل و رذایل اخلاقی، به روش استقرایی طرح بحث نماید باید ابتدا به بیان موضوع و توضیح معنای دقیق آن در حلقه تربیتی بپردازد و سپس به تک تک اعضاء فرصت بدهد که نمونههایی از فضایل و رذایل اخلاقی را در دفترچه هایشان یادداشت کنند و در ادامه پس از پایان فرصت تفکر انفرادی توسط اعضاء، مربی یادداشتهای مختلف افراد را در جمع مطرح میکند، همچنین در این روش، مربی میتواند نظرات طرح شده در گروه را مثلاً در سه یا چهار دسته متفاوت، در قالب صفات پسندیده و کرامات اخلاقی در “گروه فضایل” و نیز بدیها و زشتیهای رفتاری و گفتاری مثلاً گناهان زبان را در “گروه رذایل” تقسیمبندی و تفکیک نماید.
در روش موسوم به روش استقرایی، اعضای گروه پس از دستهبندی مطالب استقرار شده، در ادامه خودشان به تنهایی به تفسیر، تحلیل و بیان نظرات شخصی خود پیرامون موضوع میپردازند تا در واقع به فهم مشترکی از مباحث طرح شده در گروه برسند.
در پایان، وقتی که نظرات و دیدگاههای تمامی اعضای حلقه تربیتی پیرامون موضوع، به دو شیوه انفرادی و گروهی، مورد بحث و بررسی قرار گرفت مربی پس از بیان استدلالات منطقی، به جمعبندی و نتیجه گیری نهایی میپردازد.
فرآیند اقناع و فرهنگ سازی
در مباحث گذشته سعی کردیم تا به بیان ضرورت اجرای صالحین و طرح مباحث انگیزشی لازم در این خصوص بپردازیم تا براین اساس فعالان فرهنگی تربیتی مساجد، تا حدودی اعتقاد و باورمندی لازم را برای حضور در این عرصه پیدا نمایند و خودشان به شکل خودجوش و خودخاسته داعیه دار این جهاد ارزشمند فرهنگی در سطح کشور شوند.
در این قسمت نیز، ضمن تأکید بر اهمیت انجام فرآیند اقناع و فرهنگسازی صالحین بناست که ابتدا به طرح برخی تجربیات موفق و نیز بیان برخی راهکارهای عملیاتی و مصداقی اجرای “شجرهی طیبه صالحین” در کشور بپردازیم و پس از آن فرایند اجرای سیر مراحل تربیت در جریان صالحین، شامل مراحل جذب، تثبیت و رشد را مورد بحث و بررسی کارشناسانه قرار دهیم.
البته، قبل از ورود به مباحث این قسمت، لازم به یادآوری است که برای تحقق فرآیند اقناع و فرهنگسازی در جریان صالحین که در واقع همان جریان احیاء و فعالسازی مساجد شیعه در آخر الزمان میباشد، مروجان و مبلغان این اندیشه قبل از همه باید به انجام پنج رسالت خطیر و اثرگذار در این خصوص بپردازند که رسالتها عبارتند از:
* اول: تبیین دقیق صالحین و معرفی کلیات و ابعاد آن به مخاطبان (شناخت دقیق مفاهیم و ارائه تعاریف اصلی)
* دوم: اثبات ضرورت اجرای شجره طیبه صالحین و بیان ادله کافی پیرامون ضرورت انجام و اولویت اجرای آن
* سوم: طرح مباحث انگیزشی لازم و ایجاد اعتقاد و باورمندی قلبی در مخاطب پیرامون این موضوع مهم
* چهارم: برگزاری دورههای آموزشی توجیهی و تلاش برای ارتقاء توان تربیتی افراد با هدف تحقق هرچه بهتر شجره طیبه صالحین
* پنجم: آسیب شناسی، کنترل، نظارت و ارزشیابی اجرای فرآیند صالحین در سطوح مختلف و در تمامی زمانها و مکانها
به دیگر سخن آنکه، مروجان و مبلغان اندیشه صالحین، باید ابتدا بتوانند جریان صالحین و ابعاد و زوایای آن را بخوبی معرفی کنند، ضرورت و اولویت انجام آن را اثبات نموده و سپس با طرح مباحث انگیزشی لازم، افراد را به حضور در این عرصه ترغیب و تشویق نمایند.
براین اساس در شرایط فعلی، تکثیر و ترغیب مجاهدان و مبارزان عرصه جهاد فرهنگی و نیز تربیت و توجیه افراد هم فکر، همدل و باورمند نسبت به مبانی و اصول تربیتی صالحین، ضرورتی است انکار ناپذیر، ضرورتی که انجام آن تنها از عهده افرادی توانمند، با انگیزه و دلسوز و با تجربه برمی آید، کسانی که صالحین را بخوبی میشناسند به اهداف آن ایمان دارند و ضرورت اجرای آن را تمام وجود لمس کردهاند.
البته در این رابطه، نکته مهم دیگر حائز اهمیت آن است که همواره توجه داشته باشیم که برای تبدیل جریان فرهنگی صالحین، به جریان فرهنگی غالب در کشور، نمیتواند فقط به نظریه پردازی صرف و نیز بیان دیدگاهها و نظرات مختلف تربیتی بسنده کرد بلکه اکنون، مروجان و مبلغان اندیشه صالحین، حتماً باید تلاش کنند تا ابتدا کارشناسان خبره مسائل تربیتی و فرهنگی را در منطقه انجام مأموریت خود شناسایی نموده و پس از آن دورههای آموزشی ویژه اجرای این فرآیند با موضوع جذب، تثبیت و رشد را، در سطوح مختلف برگذار نمایند تا به این ترتیب، افراد آشنا و معتقد به این جریان در آن شهر و دیار و روستا و محله بتدریج تکثیر و تقویت شوند.
همچنین برای موفیت در انجام این حرکت سایر مؤلفههایی همچون دارا بودن تجربه عملی اعضای گروه ترویج و تبلیغ صالحین، تسلط ایشان برفرآیند اجرا و نیز شناخت آسیبهای کار فرهنگی با رویکرد تربیت، از دیگر مولفههای لازم و ضروری است که متولیان جریان صالحین در کشور، باید حتماً به آن مجهز باشند. به هر حال، در این مجال و با هدف هر چه بیشتر کاربردی شدن مباحث مطرح شده در کتاب، به بیان پارهای از تجربیات موفق در این رابطه، با هدف الگوگیری مساجد و پایگاهها و نیز انجام موفق جریان صالحین در کشور میپردازیم.
جلوههای ایثار در جنگ نرم
کسانی که اکنون، رسالت اقناع و فرهنگسازی جریان صالحین را در کشور بر عهده دارند، برای انجام صحیح این مأموریت در وهلهی نخست، باید تلاش کنند که قابلیت اجرایی شدن این فرآیند مهم را، به شیوهای کاملاً مصداقی و کاربردی و با ذکر ادلهی لازم و کافی، به مخاطبانشان معرفی نمایند و سپس به بیان راهکارهای عملیاتی مناسب و نیز شواهد عینی و مصداقی انجام این کار در جریان اجرای صالحین بپردازند.
بعنوان مثال، ستاد صالحین خراسان رضوی، اواسط سال ۸۸، به منظور اثبات دو ایده مهم “ما میتوانیم” و “میشود” اقدام به شناسایی مساجد فعال استان نمود و اولین همایش الگوهای برتر اجرای صالحین این استان را در مشهد برگزار کرد، این ستاد همچنین در اوایل سال ۸۹، اجرای طرح فعالسازی مساجد مدل و پایگاههای اسوه صالحین را در دستور کار خویش قرار داد که در فاز یک این حرکت، ابتدا فعالسازی ۳۱۳ مسجد نمونه استان را نقطه هدف خود میدانست.
به دیگر سخن آنکه، برای انجام موفق صالحین در کشور، ابتدا باید بتوان مخاطبان را به نمونههای ایده آل و محقق شده این کار در شهرها و روستاهای استان خودشان ارجاع داد، چنانکه برای انجام این کار در سطح استان و شهرستانها انجام اقداماتی از قبیل: فراهم آوردن فرصت بازدید از مساجد موفق و نیز ایجاد بستر مناسب جهت تبادل تجربیات برتر از سوی ستادهای صالحین، در واقع به منزله طی نمودن راه میانبر رسیدن به اهداف گروه ترویج و تبلیغ در راستای رساندن پیام صالحین میباشد.
به هر حال صالحین، هرچند هنوز، به مثابه نهالی تازه و نورس میباشد که نیازمند مراقبت شدید و رشد و پیشرفت مداوم، بیوقفه و رو به جلو است، اما در عین حال، در همین مدت کوتاه از عمر صالحین نیز جلوههای متعددی از عشق و ایثار به انجام کارفرهنگی در راستای تحقق منویات مقام معظم رهبری، به همت مجاهدان و مبارزان راه حق و در مواجهه با جنگ نرم، آفریده و خلق شده است که بیان آن در این مجال، خالی از لطف نیست.
۱- در روستای باغشن گچ شهرستان نیشابور، به همت چند دانشجو و طلبه انقلابی و رسالتمند، تاکنون، چهارده حلقه تربیتی صالحین، طی یک سال گذشته فعال شده است که حضور ایثارگرانه یک دانشجوی دکتری و طلبه درس خارج خوان، بعنوان عنصر محوری این جریان، اصلیترین عامل رونق مسجد در این روستای پرجمعیت میباشد.
۲- در روستای فرح آباد کاشمر نیز یک خواهر بسیجی فعال، با مجاهدت ارزشمند خویش در عرصه جهاد فرهنگی، تاکنون توانسته است دوازده حلقه تربیتی متعلق به ردههای سنی نونهال تا بزرگسال را در حسینیهی روستا فعال نماید، در بازدید ستاد صالحین استان از حلقههای تربیتی این روستا آن خواهر متعهد و مسئول، در حالی گزارش کار را ارائه میکرد که یک فرزندش را در بغل گرفته بود و فرزند دیگرش را که حدود سه یا چهار سال سن داشت دست در دست همراه خود راه میبرد.
نکته جالب توجه این است که در این روستا همچنین تیمهای مربی گری تربیتی با حضور سرگروههای حلقههای صالحین راهاندازی و فعال شده بود و امورات مربوط به حلقهها در قالب نظامی شورایی و بصورت اتاق فکر صالحین روستا پی گیری و دنبال میشد.
۳- چندی پیش جوانان مسجدی یکی از محلات مشهد مقدس به شکلی خود جوش، اقدام به تشکیل ستاد دائم صالحین منطقه نموده و میثاق بستهاند که حتی بدون حمایت نهادها و ارگانهای ذی ربط، تنها با هدف تحقق خواست ولی امر ملسمین و مقام عظمای ولایت، فعالسازی مساجد را تا ظهور امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و تا پایان عمر مجدانه و پرشور دنبال نمایند.
۴- یکی از مسئولان صالحین شهرستانهای استان میگفت: تا بحال ۷۰ مورد بازدید و سرکشی از پایگاههای صالحین شهر و روستا را طی یکسال گذشته، با وسیلهی نقلیه شخصی خودم رفتهام و برای این کار جوایزی را نیز با پول خودم تهیه نموده و به اعضای حلقههای تربیتی صالحین اهدا کردهام.
۵- برادر دیگری میگفت: از موقعی که در شجره طیبهی صالحین مسئولیت گرفتهام آن قدر شبها دیر به خانهام میروم که شاید بچه هایم کم کم مرا فراموش کنند و دیگری نیز میگفت: وقتی که اهداف بزرگ جریان صالحین را به یکی از بزرگان شهرمان گزارش دادم. به من گفت: سعی کن تا زندهای برای این کار از خواب و استراحتت کم کنی و امروز کمتر بخوابی، که بعد از مرگ بهاندازه کافی فرصت برای خوابیدن پیدا خواهی کرد.
به هر حال همواره باید توجه داشت که در این راه هرگز نمیتوان بدون طرح و برنامه کسی را تربیت کرد پس اکنون به دلیل آنکه رشد و تربیت انسان، در طول پروسه حیات وی و براساس طرح و برنامه مربیان تربیتی و پرورشی او محقق خواهد شد در این مجال، به بیان اهمیت داشتن طرح و برنامه در راه تربیت و تعالی افراد میپردازیم.
نقل شده است که یکبار، یک مربی مهد کودک در کشور ژاپن، به بچههای کلاسش گفته بود که امروز به بعد هرکس از کسی بدش آمد یک سیب زمینی را داخل یک کیسه کتان بیاندازد. بعد از چند هفته، مربی از بچهها خواست تا کیسهها را به مهد کودک بیاورند، بعضی گفتند: زیاده شده و سنگین است! و بعضی گفتند: گندیده، فاسد شده و قابل حمل نیست! سپس در این مرحله، مربی به بچهها گفت: بچهها من با این درخواست میخواستم به شمار بیاموزم که کینه چیز بسیار بدی است و اگر از دیگران کینه به دل بگیرید در کوتاه مدت زیاد میشود، میگندد و دل هایتان را تیره خواهد کرد.
این ماجرا در واقع شاهد مثالی از داشتن طرح و برنامه تربیتی است که در واقع جزء رسالتهای اصلی سرگروههای صالحین در مسیر رشد و تعالی اعضای حلقه تربیتی به شمار میآید.
چنانچه تجربه سی سال گذشته انقلاب نیز در این خصوص ثابت کرده است که هر وقت متولیان امر تربیت و تعلیم، دست روی دست هم گذاشتهاند و بدون تلاش و برنامه ریزی خاص، صرفاً آرزو کردهاند که فرزندانمان را درست تربیت کنیم، کاری از پیش نبردهایم و درجا زدهایم.
در مقابل، چه بسا دیده میشود که گاهی افراد غیر مسلمان و متولیان امور در کشورهای غیرمسلمان، تنها با هدف تربیت “شهروند نمونه” و یا ساختن “انسان موفق” و از این قبیل، طرحها و برنامههای تربیتی عمیق و هدفداری را اجرا میکنند که مسلمانان با داشتن این همه منابع ارزشمند تربیتی و آموزههای کم نظیر دینی تا بحال از آن غافل ماندهاند.
بعنوا مثال در این رابطه، بررسی اجمالی زوایای پنهان کارتون پربیننده و پرطرفدار “پینوکیو” به سازندگی کارلوکولودی ایتالیایی، خالی از لطف نیست و همانگونه که توضیح خواهیم داد متوجه خواهید شد که در این کارتون چند مؤلفه اثرگذار تربیتی عمیق و اثرگذار، مورد توجه و عنایت سازندگان آن قرار گرفته است.
در کارتون پینوکیو، همواره دو کاراکتر معروف به “گربه نره” و “روباه مکار”، نقش نفس اماره و امر کننده به بدیها را بازی میکنند، کارکترهایی که مدام سر راه پینوکیو قرار گرفته و او را از کار کردن، درس خواندن و گوش کردن به حرفهای پدر پیرش “پدر ژپتو” باز میدارند.
در این میان، پینوکیو گاهی تحت هدایت رسول باطنی قرار گرفته و وجدانش او را نهیب میزند که مثلاً این کار، کار درستی نیست و یا در برخی مواقع دلسوزیهای نصیحت گونه فرشته خانم مهربان را در کنارخودش احساس میکند که این شخصیت در واقع نقش رسول بیرونی را برای تربیت پینوکیو بازی میکند.
کارلو کولودی، جامعه هدف را تمامی کودکان دنیا قرار داده و به مخاطبانش میآموزد که اگر درس نخوانید و کار نکنید و در عین حال آرزو داشته باشید به دنیایی سراسر سرگرمی و تفریح بروید و در شهری موسوم به شهربازیها و تفریحات زندگی کنید و در عین حال به چیزی جز لهو و لعب و بازی و سرگرمی فکر نکنید، این کار ممکن است اما باید بدانید که در واقع این چنین شهری، جای سکونت انسان نیست بلکه اول باید آدمها تبدیل به الاغ شوند و پس از آن اجازه ورود و زندگی در این شهر پیدا خواهند کرد.
همچنین در قسمتهای پایانی این کارتون، پینوکیو وقتی سرش به سنگ میخورد و تلخی کارهای زشتش را احساس میکند در نهایت امر، با طی دورههای ندامت و پشیمانی و بازگشت به خوبیها، تبدیل به آدم میشود، در حالی که پیش از آن، تنها عروسکی چوبی بوده است، در واقع پینوکیو وقتی بیقیدی و بیشرطی را در زندگی کنار میگذارد تازه آدم میشود.
نتیجهای که از طرح این بحث میخواهیم بگیریم آن است که سرگروههای حلقههای تربیتی صالحین، برای تربیت افراد و درونی کردن دستورات دینی در آنان، بیش از همه نیازمند داشتن طرح و برنامه میباشند زیرا که در واقع فرآیند تربیت انسانها، هیچ گاه بدون انجام زمینهسازی و بسترسازی لازم و کافی و برنامه ریزی دقیق و علمی، مقرون به هدف و اصل به نتیجه مطلوب نخواهد بود و درست به همین دلیل است که به عقیده صاحب امر، برای گروههای سنی مختلف در تربیت، روشهای متفاوت و مختلفی وجود دارد که شناخت آن، مستلزم تلاش و پیگیری مجدانه فرد مربی و سرگروه است. بر این اساس و در ادامه، به جهت اهمیت موضوع، به بیان چند نمونه طرح و برنامه تربیتی، متناسب با اهداف جریان صالحین در کشور میپردازیم.
پائیز سال قبل، یک روز غروب که به خانه برگشتم، دختر چهارسالهام به استقبالم آمد، سلام کرد و دستم را گرفت و مرا با خود به داخل اتاقش برد، پنجره اتاق را باز کرد و گفت: امروز مربی حلقه صالحین به ما گفته که با پدرتان کنار پنجره بروید و خدا را تماشا کنید!
پرسیدم: چطور میتوان خدا را تماشا کرد؟ گفت: از نور، صداها، ماه و ستارگان آسمان.
به این ترتیب متوجه شدم در واقع، مربی صالحین این حلقه تربیتی، برای معرفی خدا به بچهها، از روی آیات و نشانهها، دست به ابتکار عمل جالبی زده است و با طرح و برنامهای از پیش طراحی شده سعی کرده تا ذهن بچهها و والدینشان را با این موضوع مهم درگیر نماید.
همچنین چندی قبل، دو سه روز مانده به مراسم نیمه شعبان، این مربی خلاق و با انگیزه، دعوت نامهای به صورت گلبرگهای به هم پیوسته کاغذی متشکل از کاغذهای رنگی متنوع درست کرده بود و به اعضای گروه برای شرکت در جشن ولادت امام عصر (عجل الله تعالی فرجه الشریف) داده بود که در صفحه اول آن، با جملات زیبا این عید بزرگ تبریک گفته شده بود، در صفحه بعدی برنامههای روز جشن به چشم میخورد و در صفحه آخر برای هر عضو حلقه تربیتی جملهای مناسب با نیاز، استعداد و حال و هوای خودش نوشته شده بود.
بعنوان مثال، در این گلبرگها، برای دختری که چند سال قبل پدرش را از دست داده بود نوشته شده بود: دخترم هر وقت احساس تنهایی میکنی و دلت برای عزیزانت تنگ میشود بدان که همان وقت هر کس را که دوست داری و خدای مهربان او، هر دو به فکر تو هستند.
چهار روش طرح بحث در حلقههای تربیتی
همانگونه که پیشتر یاد آور شدیم نظام حلقه داری در شجره طیبه صالحین، دارای اصول و قواعد خاصی است که مربیان و سرگروههای صالحین باید از قبل با آن آشنا شوند. براین اساس و به جهت اهمیت موضوع؛ در نمودار ذیل، برخی باید و نبایدهای طرح بحث در نظام حلقه دارای صالحین را یادآوری میشویم:
ویژگیهای طرح بحث در حلقه تربیتی صالحین
بایدها | نبایدها |
۱- بیان درست موضوع | ۱- یک طرفه سخن گرفتن |
۲- رغبت زدایی در مخاطب | ۲- اطاله کلام |
۳- سؤال برانگیزی در بحث | ۳- پیش داوری و قضاوت |
۴- دو طرفه شدن مباحث | ۴- خروج از موضوع اصلی |
۵- ورود همه اعضاء به بحث | ۵- تخریب، تمسخر و انتقاد |
۶- جمعبندی و نتیجه گیری | ۶- شوخیهای مکرر و بیجا |
چهار مدل پیشنهادی برای طرح بحث در حلقههای تربیتی
از آنجا که پایه و اساس تعلیم و تربیت در نظام حلقه داری صالحین، مبتنی بر بحث و گفتگوی طرفینی است در این بخش، به تشریح چهار مدل طرح بحث در یک حلقه تربیتی میپردازیم.